31 lượt xem

TÁC ĐỘNG CỦA BỤI MỊN PM2.5 ĐỐI VỚI SỨC KHOẺ CỦA TRẺ: MỐI NGUY ÂM THẦM KHÔNG THỂ XEM NH

Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí – đặc biệt là bụi mịn PM2.5 – đã trở thành vấn đề đáng báo động tại nhiều thành phố lớn của Việt Nam. Điều đáng lo ngại hơn là trẻ em lại chính là nhóm đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Với hệ hô hấp chưa hoàn thiện, sức đề kháng còn yếu và thời gian tiếp xúc môi trường nhiều, trẻ rất dễ bị tác động bởi loại bụi siêu nhỏ này. Vậy bụi mịn PM2.5 gây hại cho trẻ như thế nào, và cha mẹ cần làm gì để bảo vệ con? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Bụi mịn PM2.5 là gì mà lại nguy hiểm đến vậy?

Bụi mịn PM2.5 là các hạt bụi có kích thước siêu nhỏ, đường kính chỉ khoảng 2.5 micromet – nhỏ hơn sợi tóc người tới 30 lần. Kích thước nhỏ bé giúp chúng dễ dàng len lỏi vào sâu trong đường hô hấp, đi vào phế nang và thậm chí có thể theo máu lan khắp cơ thể.

Nguồn phát sinh bụi mịn cực kỳ đa dạng:

  • Khói xe, khói công nghiệp

  • Đốt rơm rạ, đốt rác

  • Hoạt động xây dựng

  • Tàn dư khói thuốc

  • Các hiện tượng tự nhiên như cháy rừng

Do trẻ thường xuyên hít thở nhanh hơn người lớn, sống và học tập trong môi trường đông đúc, nên lượng bụi mịn đi vào cơ thể có thể cao hơn đáng kể.

2. Ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp của trẻ

Đây là tác hại nghiêm trọng và thường gặp nhất.

2.1. Gây viêm đường hô hấp trên

Trẻ tiếp xúc PM2.5 trong thời gian ngắn có thể gặp:

  • Ho kéo dài

  • Sổ mũi

  • Nghẹt mũi

  • Viêm họng

  • Khó thở nhẹ

Bụi mịn có khả năng kích thích niêm mạc mũi họng, làm giảm chức năng lọc không khí tự nhiên của cơ thể.

2.2. Tăng nguy cơ viêm phế quản, viêm tiểu phế quản

Hệ hô hấp của trẻ nhỏ hẹp và nhạy cảm hơn, nên chỉ cần tiếp xúc mức PM2.5 tăng nhẹ trong vài ngày cũng có thể khiến trẻ:

  • Thở khò khè

  • Thở rít

  • Mệt, quấy khóc

  • Dễ bị bội nhiễm

2.3. Làm nặng thêm bệnh hen suyễn ở trẻ

Đối với trẻ có cơ địa dị ứng hoặc từng bị hen suyễn, bụi mịn PM2.5 là “kẻ thù hàng đầu”. Chúng gây co thắt đường thở, dẫn đến:

  • Các cơn hen tái phát nhiều hơn

  • Mức độ nặng hơn

  • Trẻ phải dùng thuốc giãn phế quản thường xuyên hơn

3. Bụi mịn PM2.5 ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tổng thể của trẻ

Không chỉ gây hại trước mắt, tiếp xúc lâu dài với bụi mịn còn gây nên nhiều hậu quả nghiêm trọng:

3.1. Suy giảm chức năng phổi

Nhiều nghiên cứu ghi nhận trẻ sống trong khu vực ô nhiễm không khí có dung tích phổi thấp hơn, dễ mắc bệnh hô hấp khi trưởng thành.

3.2. Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch

Bụi mịn gây viêm âm thầm trong cơ thể, khiến hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả hơn. Trẻ dễ ốm vặt, nhiễm trùng đường hô hấp lặp lại.

3.3. Tăng nguy cơ rối loạn phát triển

PM2.5 có khả năng đi sâu vào máu, ảnh hưởng đến não bộ. Một số nghiên cứu cho thấy:

  • Tăng nguy cơ chậm phát triển

  • Giảm khả năng tập trung

  • Ngủ kém, hay mệt mỏi

4. Trẻ em – đối tượng dễ tổn thương nhất

Lý do trẻ bị ảnh hưởng nặng hơn người lớn gồm:

  • Tốc độ hít thở nhanh hơn, đưa nhiều bụi vào phổi hơn.

  • Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, khó chống lại tác nhân ô nhiễm.

  • Thói quen vận động ngoài trời, chơi đùa nhiều.

  • Chiều cao thấp khiến trẻ ở gần mặt đất – nơi bụi thường tích tụ nhiều hơn.

Chính vì vậy, cha mẹ không thể chủ quan khi chỉ số không khí báo xấu hoặc có cảnh báo ô nhiễm.

5. Dấu hiệu cho thấy trẻ có thể bị ảnh hưởng bởi bụi mịn PM2.5

Phụ huynh cần chú ý nếu trẻ có các biểu hiện sau, đặc biệt trong thời điểm chất lượng không khí giảm:

  • Ho khan, ho dai dẳng không rõ nguyên nhân

  • Khó thở, thở nhanh

  • Chảy nước mũi, nghẹt mũi

  • Khò khè, thở rít

  • Mệt mỏi, ngủ không sâu

  • Chán ăn, hay quấy khóc

Đưa trẻ đi khám ngay nếu triệu chứng kéo dài hơn 3–5 ngày hoặc trở nặng.

6. Làm sao để bảo vệ trẻ khỏi tác hại của bụi mịn PM2.5?

6.1. Kiểm tra chỉ số AQI hằng ngày

Ưu tiên cho trẻ hạn chế hoạt động ngoài trời khi AQI > 100, và đặc biệt tránh khi AQI > 150.

6.2. Đeo khẩu trang đạt chuẩn

Chọn khẩu trang lọc bụi mịn như N95, KN95, KF94 cho trẻ khi ra ngoài.

6.3. Giữ không khí sạch trong nhà

  • Đóng cửa khi ngoài trời ô nhiễm

  • Dùng máy lọc không khí

  • Hạn chế đốt nhang, hút thuốc, xịt phòng

6.4. Tăng cường dinh dưỡng và nước

Giúp cơ thể trẻ tăng sức đề kháng, giảm tác động của các tác nhân gây viêm.

6.5. Tắm rửa, vệ sinh mũi họng sau khi đi ra ngoài

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ bụi bẩn bám trên niêm mạc mũi.

Kết luận

Bụi mịn PM2.5 là một trong những tác nhân gây hại nhất đối với sức khỏe trẻ nhỏ, từ các triệu chứng hô hấp cấp tính đến những ảnh hưởng nghiêm trọng về lâu dài. Cha mẹ cần chủ động theo dõi chất lượng không khí, bảo vệ trẻ bằng các biện pháp khoa học và duy trì môi trường sống trong lành nhất có thể.

Sức khoẻ của trẻ là ưu tiên hàng đầu – và việc chống lại ô nhiễm không khí phải bắt đầu ngay từ hôm nay.

Xem thêm:

Bài viết cùng chủ đề: